Γιατί νομίζουμε ότι τα μάτια των πορτρέτων μάς ακολουθούν;

[cRc]

Η εντύπωση αυτή, ότι δηλαδή μας ακολουθεί το βλέμμα του απεικονιζόμενου ατόμου σ' έναν πίνακα ή σε μια φωτογραφία, είναι αποτέλεσμα οφθαλμαπάτης την οποία επιτυγχάνει ο δημιουργός με βάση διάφορες τεχνικές.

Ένα βλέμμα καρφωμένο σε ευθεία, φαίνεται ίδιο ακόμα κι αν αλλάξει η οπτική γωνία από την οποία το παρατηρούμε. Το πρόσωπο μάς φαίνεται τρισδιάστατο λόγω της προοπτικής και διαφόρων άλλων τεχνικών που προσδίδουν όγκο στις μορφές. Ουσιαστικά πρόκειται για δισδιάστατη εικόνα που εμφανίζεται τρισδιάστατη, με αποτέλεσμα ο θεατής που κινείται στην αίθουσα να έχει την εντύπωση ότι τον παρακολουθεί ο εικονιζόμενος. Εξαίρεση αποτελούν οι μορφές χωρίς βάθος, όπως οι αιγυπτιακές τοιχογραφίες ή οι βυζαντινές αγιογραφίες.