Το Μεταβολικό Σύνδρομο αποτελείται από ένα σύμπλεγμα διαταραχών που έχουν ως αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση του κινδύνου του ατόμου για διαβήτη και καρδιαγγειακή νόσο. Τα τελευταία χρόνια το σύνδρομο αυτό αποτελεί μία από τις σοβαρότερες απειλές στην παγκόσμια δημόσια υγεία. Φαίνεται ότι τα άτομα από 41-60 ετών που πάσχουν από το μεταβολικό σύνδρομο έχουν τριπλάσια θνησιμότητα από καρδιαγγειακή νόσο απ' ότι τα φυσιολογικά άτομα.
Για τη διάγνωση του Μεταβολικού Συνδρόμου* απαιτούνται 3 ή περισσότερα από τα παρακάτω κριτήρια:
Περίμετρος μέσης > 102 εκ. για τους άνδρες και >88 εκ. για τις γυναίκες
Τριγλυκερίδια > 150mg/dl
HDL χοληστερόλη < 40 mg/dl για τους άνδρες και < 50 mg/dl για τις γυναίκες
Αρτηριακή πίεση > 130/85 MMHG
Γλυκόζη νηστείας > 110 mg/dl
* αναφορά της Ομάδας των Ειδικών για τη Διάγνωση. Εκτίμηση και Θεραπεία της Υπερχοληστερολαιμίας στους ενήλικες, στις Η.Π.Α. (ΑΤΡIII)
Συγκεκριμένα:
Υπέρταση: Η υπέρταση είναι μια ασυμπτωματική ασθένεια που δεν θεραπεύεται, παρά μόνο ρυθμίζεται. Πάνω από το 40% των υπερτασικών είναι μη διαγνωσμένοι. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη διάγνωση της είναι ο τακτικός αυτοέλεγχος. Η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης βελτιώνει το προσδόκιμο επιβίωσης. Όσον αφορά τα λιπίδια και το σάκχαρο:
Χοληστερόλη: η διατροφή αποτελεί σημαντικό παράγοντα που επιδρά στην αύξηση των επιπέδων της χοληστερόλης στο αίμα. Η αυξημένη χοληστερόλη επιταχύνει την αρτηριοσκλήρυνση, αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων. Το 11% των θανάτων που προκαλούνται από καρδιαγγειακά αίτια οφείλονται στην υπερχοληστερολαιμία.
Τριγλυκερίδια: τα επίπεδα τους στον οργανισμό σχετίζονται με την κατανάλωση λιπαρών φαγητών. Υψηλές συγκεντρώσεις τριγλυκεριδίων οδηγούν μακροπρόθεσμα σε στεφανιαία νόσο και παγκρεατίτιδα.
Σάκχαρο: ο σακχαρώδης διαβήτης είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας με σοβαρές επιπλοκές, όπως καρδιαγγειοπάθεια, τύφλωση και νεφρική ανεπάρκεια. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας 0Λ/ΗΟ) αναμένει διπλασιασμό του αριθμού των ανθρώπων που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη μέχρι το 2025. Αξιοσημείωτο είναι ότι το 50% των ασθενών που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 δεν το γνωρίζουν.
Οι αυξημένες τιμές της χοληστερόλης, των τριγλυκεριδίων και του σακχάρου δεν συνοδεύονται από κανένα σύμπτωμα. Επομένως, ο συχνός έλεγχος των επιπέδων τους στο αίμα είναι απαραίτητος για την πρόληψη των καρδιαγγειακών επεισοδίων. Εκτός από τα καρδιαγγειακά νοσήματα (εμφράγματα & εγκεφαλικά επεισόδια), στις συνέπειες του μεταβολικού συνδρόμου συμπεριλαμβάνονται ο σακχαρώδης διαβήτης, ορισμένες μορφές καρκίνου, προβλήματα από τη συγκέντρωση λίπους στο συκώτι (μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος), οι πολυκυστικές ωοθήκες, προβλήματα από τους νεφρούς και αναπνευστικά προβλήματα κατά τη διάρκεια του ύπνου. Επομένως, ασθενείς οι οποίοι πάσχουν ήδη από σακχαρώδη διαβήτη ή καρδιαγγειακή νόσο δεν χρειάζονται επιπλέον διάγνωση. Ασθενείς όμως που βιώνουν καταστάσεις που σχετίζονται με αντίσταση στην ινσουλίνη (παχυσαρκία, άπνοια στον ύπνο, πολυκυστικές ωοθήκες) θα πρέπει να ελέγχονται για παρουσία μεταβολικού συνδρόμου.
Το Μεταβολικό Σύνδρομο είναι μία κατάσταση που δεν αφορά μόνο τους ενήλικους, αλλά και τα παιδιά και τους εφήβους. Η υιοθέτηση πρωτογενών προληπτικών μέτρων έχει αναγνωριστεί ως μεγίστης σημασίας για την αποφυγή των καρδιαγγειακών νοσημάτων, Η αναγνώριση ότι η αθηροσκλήρωση μπορεί να εμφανιστεί από την παιδική ηλικία, σε συνάρτηση με την περισσότερη γνώση που έχει αποκτηθεί σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου, συνηγορούν υπέρ της ανάπτυξης αποτελεσματικών προγραμμάτων πρώιμης αναγνώρισης και περιορισμού των παραγόντων κινδύνου για Μεταβολικό Σύνδρομο όσο το δυνατόν νωρίτερα. Η ανάγκη προληπτικών μέτρων γίνεται επιτακτική, αν αναλογιστεί κανείς ότι η παχυσαρκία, η οποία αποτελεί τον κύριο παράγοντα κινδύνου για το Μεταβολικό Σύνδρομο, έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις τόσο στους ενήλικους, όσο και στα παιδιά και τους εφήβους. Τα συνιστώμενα μέτρα στοχεύουν στην απόκτηση υγιεινών συνηθειών, όπως είναι η άμεση διακοπή του καπνίσματος, η απώλεια των περιττών κιλών, η υιοθέτηση υγιεινής διατροφής και η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας.