ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΑΓΡΟΤΗΣ

[kouklitsa]

Η χρήση της τεχνολογίας στην ελληνική γεωργία και κτηνοτροφία αλλάζει άρδην τα δεδομένα στην παραγωγή & ζωή.

Ο Η/Υ είναι τοποθετημένος σ’ ένα υπόστεγο στον κάμπο της Ημαθίας και συνδεδεμένος με μετρητές υγρασίας και αζώτου του εδάφους, που βρίσκονται στο χωράφι με τις ροδακινιές. Αν το δένδρο «διψάει», ο αισθητήρας του μετρητή το αντιλαμβάνεται και μεταβιβάζει την εντολή στον υπολογιστή, ο οποίος «ανοίγει» τον διακόπτη με το νερό και ποτίζει. Εάν όμως ο αισθητήρας αντιληφθεί ότι το δένδρο «πεινάει», κάνει… κλικ στον διακόπτη και τρέχει το λίπασμα. Στην περίπτωση που διψάει και πεινάει μαζί, ανοίγει και τις δύο βάνες και ικανοποιεί και τις δύο ανάγκες των δένδρων.

Σ’ αυτό το διάστημα, ο καλλιεργητής μπορεί να παίζει τάβλι στο καφενείο κατεβάζοντας ποτηράκια με «αγροτικό», όπως βάφτισαν το ουίσκι στην επαρχία, όταν τις «καλές ημέρες» με τις γενναίες επιδοτήσεις έκανε θραύση στον κάμπο, ή να «υμνεί» τον Διόνυσο στα καζάνια με τα τσίπουρα. Σε κάθε περίπτωση δεν απαιτείται να βρίσκεται στο χωράφι για να κατευθύνει την όλη διαδικασία. Ο ηλεκτρονικός «αντικαταστάτης» του, κάνει αντ’ αυτού τη δουλειά και την κάνει καλύτερα…

Η υπερσύγχρονη τεχνολογία εισβάλλει ορμητικά στην ελληνική γεωργία και την κτηνοτροφία αλλάζοντας τα δεδομένα στον τρόπο παραγωγής. Μία γεύση των προηγμένων μηχανημάτων και εργαλείων που έχει στη διάθεσή του σήμερα ο αγρότης, ο κτηνοτρόφος, ο καλλιεργητής πήραν όσοι πέρασαν από την Διεθνή Έκθεση Agrotica 2008 στη Θεσσαλονίκη.

Τρακτέρ καθοδηγούμενα από δορυφόρο, συστήματα ποτίσματος και λίπανσης κατευθυνόμενα από Η/Υ και κινητά τηλέφωνα, μηχανές που αρμέγουν ταυτόχρονα 20 μεγάλες αγελάδες, μηχανισμοί ταχύτατης συγκομιδής ροδακίνων χωρίς το παραδοσιακό σκαρφάλωμα στα δένδρα, θερμοκήπια που παράγουν εκτός από ντομάτες και αγγουράκια... ηλεκτρικό ρεύμα. Πώς αλλάξαν οι καιροί...

Η επιστήμη της ηλεκτρονικής και ο κυβερνοχώρος στα χέρια των απογόνων των κολλήγων του Μαρίνου Αντύπα, που σίγουρα θα καμαρώνει στους ουρανούς γεμάτος ικανοποίηση ότι οι αγώνες του απέδωσαν καρπούς έστω και αν χρειάστηκε να περάσει ένας αιώνας για να ωριμάσουν.

Εκσυγχρονισμός

«Ο εκσυγχρονισμός στον αγροτικό κόσμο είναι επιτακτική ανάγκη. Οποιος μείνει πίσω χάθηκε», λέει χαρακτηριστικά ο γνωστός στο πανελλήνιο, πρόεδρος της Ενωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Λάρισας Θανάσης Κοκκινούλης. «Προς αυτή την κατεύθυνση γίνονται βήματα και τεράστιο ρόλο έπαιξε η Ευρωπαϊκή Ενωση, ειδικά στη δεκαετία ’80 - ’90 οπότε και άρχισε ο εκσυγχρονισμός του στόλου των τρακτέρ. Μέχρι τότε, οι αγρότες «πέθαιναν» από το κρύο και τη ζέστη δουλεύοντας 12ωρα πάνω σε τρακτέρ χωρίς κουκούλες.

Τώρα τα πράγματα άλλαξαν. Στον κάμπο έκαναν την εμφάνισή τους βαμβακοσυλλεκτικά συστήματα, θεριζοαλωνιστικές μηχανές και τρακτέρ με GPS, το πότισμα γίνεται με σταλακτιφόρους σωλήνες και σύγχρονα συστήματα για να μην ξοδεύεται άσκοπα νερό».

Ειδίκευση

Ολα αυτά προϋποθέτουν αγρότες με γνώσεις γύρω από την τεχνολογία και όραμα για τη γεωργία. «Απαιτείται ειδίκευση. Οι μη ειδικευμένοι θα εξαφανιστούν στο βάθος του χρόνου. Υπάρχει ο κίνδυνος εάν δεν τρέξουμε, δεν εκσυγχρονιστούμε να φτιαχτούν και πάλι μεγαλοτσιφλικάδες που θα έχουν την γνώση και τα μέσα και θα συγκεντρώσουν τα χωράφια και την παραγωγή στα χέρια τους», τονίζει ο κ. Κοκκινούλης και προσθέτει:
«Οι αγρότες, πάντως, δεν είναι όπως παλιά, αγράμματοι και αμόρφωτοι. Τώρα στον κάμπο υπάρχουν απόφοιτοι πανεπιστημίων και ΤΕΙ, στην συντριπτική τους πλειονότητα αυτοί που δουλεύουν τα χωράφια έχουν βγάλει το λύκειο. Αντιλαμβάνονται αλλιώς τα μηνύματα της εποχής απ’ ό,τι οι πατεράδες και οι παππούδες τους».

Ο ηλεκτρονικός αγρότης κάνει όλες τις δουλειές

Δεν οργώνεται και ποτίζεται, βεβαίως, ολόκληρος ο Θεσσαλικός Κάμπος μέσω δορυφόρου, ούτε στα ορεινά της Πίνδου απέκτησαν όλες οι στάνες… laptop και οι ροδακινοπαραγωγοί της Πέλλας δεν παίρνουν ακόμα οι περισσότεροι πρόβλεψη καιρού και επέλασης ζιζανίων μέσω Η/Υ.

Ομως ο agricole elektronicus, αυτός που στις ΗΠΑ και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες κυριαρχεί από χρόνια στο χωράφι και την ζωϊκή παραγωγή κερδίζει διαρκώς έδαφος και στην Ελλάδα. Οσοι έβαλαν στο χωράφι και στο θερμοκήπιό τους τη σύγχρονη τεχνολογία, απολαμβάνουν και τα αγαθά της: μείωση του κόστους παραγωγής, βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων τους, λιγότερος κόπος και προστασία του περιβάλλοντος.
Δίχως αμφιβολία, το «αστέρι» που έλαμψε στην φετινή έκθεση γεωργικών μηχανημάτων και εργαλείων Agrotica στη Θεσσαλονίκη, ήταν το τρακτέρ που σπέρνει και οργώνει κατευθυνόμενο από δορυφόρο.

Μέσω δορυφόρου

Τι κάνει αυτό το τρακτέρ; Με δυο λόγια: με τη βοήθεια του δορυφορικού συστήματος πλοήγησης πραγματοποιεί όλες τις εργασίες, όπως η από τον ουρανό διατήρηση της πορείας με το τιμόνι, οι αλλαγές ταχύτητας, η ρύθμιση του υδραυλικού, οι μανούβρες στα διάφορα σημεία του χωραφιού, κ.λπ. Οσο για τον οδηγό, θα μπορεί στην άνετη, κλιματιζόμενη καμπίνα να απολαμβάνει από CD μουσική, να βλέπει μια ταινία στο DVD ή να φλυαρεί στο κινητό του! Καημένοι ζευγολάτες με το αλέτρι και τα βόδια…

Ο Οδυσσέας Γαδρανίδης σπούδασε μηχανικός αλλά έγινε γεωργός στο Παραλίμνιο Σερρών. Εχει τρακτέρ με πλοηγό (GPS), σπαστική μηχανή ακριβείας, καρούλια ποτίσματος με υπολογιστή που ρυθμίζει και ελέγχει τον βηματισμό του ποτίσματος, αντλιοστάσιο που ρυθμίζεται εξ αποστάσεως μέσω κινητού τηλεφώνου. Σχεδιάζει όπως λέει ν' αποκτήσει Μετεωρολογικό Σταθμό που συνδυάζει τα μετεωρολογικά δεδομένα με το είδος της καλλιέργειας και προειδοποιεί για κινδύνους από συγκεκριμένα έντομα.

«Ως οικογενειακή επιχείρηση αποφασίσαμε να επενδύσουμε σε τεχνολογίες και όχι σε εργάτες γης γιατί πιστεύουμε ότι το δεύτερο, δεν έχει καμία προοπτική. Η επένδυση σε τεχνολογία και μηχανήματα συμφέρει σε σχέση με την παλαιά σχολή σκέψης, με τους πολλούς εργάτες στο χωράφι, την σκληρή δουλειά και τα πολλά έξοδα. Ένας πετυχημένος αγρότης πρέπει να εργάζεται τον μισό και περισσότερο χρόνο έξω από το χωράφι. Πρέπει να είναι μετεωρολόγος, γεωπόνος, εργάτης. Δεν υπάρχει σχολείο για να σου καλύψει όλες αυτές τις ανάγκες, τα μαθαίνεις μόνος σου εμπειρικά. Το Διαδίκτυο είναι μεγάλος σύμμαχος».

Στον κάμπο του Λαγκαδά Θεσσαλονίκης παράγονται μεγάλες ποσότητες αγελαδινού γάλακτος κι όπως τονίζει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Αγελαδοτρόφων Ελλάδας Γιώργος Κεφαλάς, «ο ανταγωνισμός είναι τόσο σκληρός που μόνο με την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών θα επιβιώσει ο κλάδος».

Ο ίδιος διατηρεί μια σύγχρονη μονάδα 160 γαλακτοπαραγωγικών αγελάδων και έχει επενδύσει στις σύγχρονες τεχνολογίες. Διαθέτει, μεταξύ άλλων, υπερσύγχρονο αρμεκτήριο που αρμέγει 20 αγελάδες και ταυτόχρονα πραγματοποιεί και τον ηλεκτρονικό έλεγχο της ποιότητας του γάλακτος αλλά και της απόδοσης των ζώων που γαλακτομετρούνται καθημερινά.
«Ετσι, ο παραγωγός μπορεί να βλέπει στον Η/Υ του πόσο γάλα παράγει, τι ποσότητα ζωοτροφής καταναλώνει κάθε ζώο και τα χαρακτηριστικά του παραγόμενου γάλακτος».

Το «διαστημικό» θερμοκήπιο

Ο γνωστός για τις πρωτοποριακές κινήσεις του στον τομέα των νέων τεχνολογιών στη γεωργία, και όχι μόνο, επιχειρηματίας Νίκος Ευθυμιάδης έφτιαξε και λειτουργεί στην Αλεξάνδρεια Ημαθίας ένα πρωτοποριακό υπερσύγχρονο γυάλινο θερμοκήπιο 100 στρεμμάτων!


Το εκπληκτικό σε αυτήν την περίπτωση είναι ότι το θερμοκήπιο βασίζεται στη συμπαραγωγή ενέργειας και ηλεκτρικού ρεύματος. Ο κ. Ευθυμιάδης εξηγεί: «Το θερμοκήπιο με ένα ειδικό σύστημα παράγει ηλεκτρικό ρεύμα απο φυσικό αέριο το οποίο πουλάμε στη ΔΕΗ. Μαζί με το ρεύμα όμως παράγει και θερμότητα που ζεσταίνει δωρεάν το θερμοκήπιο, το οποίο με αυτόν τον τρόπο παράγει πάσης φύσεως λαχανικά όλο τον χρόνο.

Αυτόματο

Το θερμοκήπιο είναι αυτόματο. Δουλεύει με κομπιούτερ, το οποίο ανοιγοκλείνει τα παράθυρα, αλλάζει τη ροή του αέρα, ποτίζει τα φυτά, ψεκάζει κ.λπ. Ολα αυτά αυτόματα και ανάλογα με τις καθημερινές ανάγκες των φυτών. Αν π.χ. έξω έχει χιόνι το κομπιούτερ από μόνο του, ρυθμίζει διαφορετικά τη θερμοκρασία απ' ό,τι όταν έχει ήλιο ή βροχή.

Ο Η/Υ παρακολουθεί την εξέλιξη της ζωής των φυτών και ανάλογα τα βοηθάει. Οταν η ντομάτα, π.χ., είναι μικρή έχει άλλες ανάγκες άρδευσης από ό,τι θα έχει όταν μεγαλώσει, γι’ αυτό και το κομπιούτερ της στέλνει το απαραίτητο νερό. Το ίδιο περίπου γίνεται και με τη ζέστη ή το κρύο.

Μαζί με τα κομπιούτερ στο θερμοκήπιο δουλεύουν και τα έντομα. Εχουμε δικές μας μέλισσες που γονιμοποιούν τα φυτά μεταφέροντας τη γύρη από το ένα στο άλλο, ενώ πασχαλίτσες και άλλα αρπακτικά έντομα επιτίθενται και καταστρέφουν τα βλαβερά έντομα χωρίς να κάνουμε χρήση χημικών».
Τα σύγχρονα μηχανήματα όμως πρέπει να χρησιμοποιηθούν και στα κατάλληλα για την παραγωγή συγκεκριμένων προϊόντων εδάφη.

Το πρόγραμμα

Σε ποιες περιοχές όμως μπορεί να ευδοκιμήσουν συγκεκριμένα γεωργικά προϊόντα; Αυτό ακριβώς επιχειρεί να καταγράψει ένα πρόγραμμα που βρίσκεται σε εξέλιξη από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ιδιωτική εταιρεία.

Το πρόγραμμα αποτύπωσης, ανάλυσης και χαρτογράφησης εδαφών υλοποιείται στη Θράκη, με προοπτική αργότερα να εξαπλωθεί σε ολόκληρη την Ελλάδα. Οπως λέει ο κ. Ευθυμιάδης, μέσω δορυφόρου καταγράφονται τα εδάφη σπιθαμή προς σπιθαμή και γίνονται στη συνέχεια αναλύσεις για να διαπιστωθεί σε ποια από αυτά μπορεί να ευδοκιμήσουν συγκεκριμένες καλλιέργειες. Πού, δηλαδή, η γη είναι κατάλληλη για βαμβάκι, καπνό, σιτάρι κ.λπ.

Ρολς Ρόις των χωραφιών

Tα υπερσύγχρονα μηχανήματα κοστίζουν ακριβά και επί του παρόντος, ειδικά τα τρακτέρ και οι σταφυλοσυλλεκτικές μηχανές, προορίζονται για γεωργούς με πολλά στρέμματα καλλιεργήσιμης γης. Δεν νοείται ούτε συμφέρει η αγορά τρακτέρ με GPS, για χωράφια της τάξης των 50 ή 100 στρεμμάτων. Υπάρχουν αγρότες που έχουν 1.000 και 2.000 στρέμματα;
Ασφαλώς, ειδικά στον κάμπο της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας, και αυτοί είναι που επενδύουν στα μεγάλα πανάκριβα γεωργικά μηχανήματα.

Υπάρχουν όμως και τα μικρότερα, εξίσου χρήσιμα όμως, που διετίθενται σε προσιτές τιμές και σπεύδουν να τα εφοδιαστούν γεωργοί με σχετικά μικρότερες καλλιέργειες. Με τέτοια είναι εφοδιασμένοι χιλιάδες γεωργοί και ο αριθμός όσων σπεύδουν να εκσυγχρονιστούν αυξάνεται θεαματικά.
Οι αγορές επιδοτούνται σημαντικά μέσα από το πρόγραμμα «Σχέδια Βελτίωσης Φυτικής και Ζωικής Παραγωγής» και έτσι υπάρχει ένα επιπλέον κίνητρο στον ενδιαφερόμενο να βάλει τη σύγχρονη τεχνολογία στο χωράφι του.

«Οι τεχνολογίες αυτές λόγω κόστους μπαίνουν σταδιακά στην ελληνική αγροτική παραγωγή», λέει μέλος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Εισαγωγέων Αγροτικών Μηχανημάτων Σάββας Μπουλοκτσής. Ο ίδιος παρατηρεί ότι ο στόλος των γεωργικών μηχανημάτων στην Ελλάδα είναι γερασμένος, με μέσο όρο ζωής τα 25 χρόνια έναντι μόλις 10 χρόνων στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

«Υπολογίζουμε ότι στην Ελλάδα υπάρχουν γύρω στα 200.000 τρακτέρ από τα οποία το 50% περίπου είναι με μονό διαφορικό ή χωρίς καμπίνα», προσθέτει. Οι αγρότες ενημερώνονται για τις τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα τους μέσα από το Διαδίκτυο, τους συλλόγους και συνεταιρισμούς τους, αλλά και απ' τη Διεθνή Εκθεση Γεωργικών Μηχανημάτων, εξοπλισμού και Εφοδίων Agrotica που λειτουργεί κάθε χρόνο τέτοια εποχή στη Θεσσαλονίκη. Δίχως αμφιβολία πρόκειται για ένα βήμα προβολής ό,τι πιο σύγχρονου κυκλοφορεί στην αγορά γύρω από τον εξοπλισμό του αγροτικού κόσμου, το οποίο προσελκύει 10.000 αγρότες ετησίως.

Ο τρύγος κρατάει 4 λεπτά!

Ο συνεταιριστής της Ημαθίας, Χρήστος Γιαννακάκης, μιλάει για τις νέες τεχνολογίες στις δενδροκαλλιέργειες στην κάμπο της Μακεδονίας. «Έχουμε δικούς μας μετεωρολογικούς σταθμούς συνδεδεμένους με Η/Υ και ανά πάσα στιγμή ξέρουμε την υγρασία και θερμοκρασία. Τα στοιχεία συγκεντρώνονται στον Η/Υ και βάση, συγκεκριμένου προγράμματος - μοντέλου έχουμε πρόβλεψη για τις ασθένειες. Ετσι, δίνουμε οδηγίες στο σύστημα που έχουμε εγκαταστήσει για να γίνει ο ψεκασμός και να αντιμετωπιστούν οι ασθένειες».

Ο κ. Γιαννακάκης αναφέρει ακόμη ότι ο παραδοσιακός τρόπος συγκομιδής των ροδακίνων και αχλαδιών με το ανέβασμα στα δένδρα των εποχικών εργατών έχει αρχίσει να υποχωρεί. Το ίδιο συμβαίνει και με το αραίωμα και το κλάδεμα. «Χρησιμοποιούνται πλέον όχι οι παραδοσιακές σκάλες αλλά υδραυλικές πλατφόρμες που ανεβοκατεβαίνουν και δεν χρειάζεται να σκαρφαλώνουν οι άνθρωποι στις ροδακινιές», εξηγεί.

Με ειδικό μηχάνημα συλλέγονται πλέον και τα σταφύλια. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα παραδοσιακά κοφίνια και ψαλίδια αποτελούν παρελθόν καθώς μία αυτοκινούμενη σταφυλοσυλλεκτική μηχανή περνάει πάνω από τις σειρές των κλημάτων και τρυγάει τις ρώγες από τα σταφύλια χωρίς την παρέμβαση ανθρώπινου χεριού. Ποια είναι η διαφορά; Μία αυλακιά ενός μεγάλου αμπελιού την οποία 2 εργάτες τρυγούσαν σε 2 μέρες, η μηχανή την τρυγάει σε 4 λεπτά!

«Αν δεν χρησιμοποιήσεις την τεχνολογία δεν είσαι ή δεν γίνεσαι ανταγωνιστικός» τονίζει ο κ. Γιαννακάκης.

πηγή: Σταύρος Τζίμας - Ζώγια Κουταλιανού 10/02/08 kathimerini.gr