Κανένα μέτρο στην Ελλάδα
 

Φανταστείτε μια δεξαμενή με ένα εκατομμύριο τόνους νερό. Αρκεί η προσθήκη μόλις τριών γραμμαρίων διοξίνης για να μολυνθεί το νερό πολύ παραπάνω από τα ανώτατα επιτρεπτά όρια. Απίστευτο, αλλά η δύναμη της διοξίνης είναι πανίσχυρη.



«Μπορεί η Ε.Ε. να έχει πρόσφατα εκδώσει μια οδηγία που ορίζει ότι οι χώρες-μέλη έπρεπε ήδη να έχουν καταγράψει όλες τις πηγές διοξινών, μειώνοντας ταυτόχρονα κατά 65% τις εκπεμπόμενες διοξίνες, ωστόσο στη χώρα μας δεν ελήφθη κανένα μέτρο ούτε έγινε καταγραφή», τονίζει στην «Ε» ο πρώην διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου «Δημόκριτος» και πρώην πρόεδρος του ΕΦΕΤ, χημικός Νίκος Κατσαρός.



Εκτιμά ακόμη πως πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις παράνομες χωματερές και τις πυρκαγιές, οι οποίες ευθύνονται για το μεγαλύτερο ποσοστό των εκπεμπόμενων διοξινών. Οπως συνέβη πρόσφατα με την πυρκαγιά στη χωματερή των Ταγαράδων που είχε συνέπεια να επιβαρυνθούν με διοξίνη τα φυτικά και ζωικά προϊόντα της περιοχής.



-Τι είναι οι διοξίνες;



«Είναι ένα μίγμα από περισσότερες από 120 οργανικές χημικές ενώσεις», μας λέει ο κ. Κατσαρός. «Ορισμένες από αυτές έχει βρεθεί ότι είναι ύποπτες για καρκινογενέσεις, ενώ στο σύνολό τους προκαλούν βλάβες στο ανοσοποιητικό και στο ορμονικό σύστημα του οργανισμού, επιπτώσεις που εμφανίζονται 10 ή και 15 χρόνια αργότερα. Οι διοξίνες είναι αδιάλυτες στο νερό και παραμένουν στο περιβάλλον για χρονικό διάστημα που ξεπερνά τα 20 χρόνια. Σε χαμηλές θερμοκρασίες πέφτουν στο έδαφος, ενώ σε αυξημένες ανυψώνονται και εισπνέονται».



-Πώς παράγονται;



«Παράγονται κάθε φορά που καίγεται κάτι, ιδιαίτερα όταν αυτό περιέχει χλώριο. Η χωματερή των Ταγαράδων ήταν ένα ιδανικό περιβάλλον για την παραγωγή τους, δεδομένου ότι υπήρχαν πολλές χλωριούχες ενώσεις: χαρτιά, πλαστικά κ.τ.λ.».



-Αναπόφευκτη είναι η έκθεση σε αυτές από τον αέρα και τις τροφές. Τουλάχιστον υπάρχει ασφαλές όριο έκθεσης στις διοξίνες;



«Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, δεν υπάρχει κατώτερο ασφαλές όριο έκθεσης, έχουν τεθεί όμως από την Ευρωπαϊκή Ενωση και την Επιτροπή Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) διάφορα όρια ανοχής, που σημαίνει ότι όσο περισσότερη ποσότητα παίρνεις πάνω από το όριο τόσο αυξάνεται ο βαθμός επικινδυνότητας. Υπό ομαλές συνθήκες το 85% των διοξινών ο άνθρωπος το παίρνει μέσω των τροφίμων και το υπόλοιπο 15% από τον αέρα και το νερό».



-Πόσο βλαβερές είναι;



«Ακόμη και σε πολύ μικρές ποσότητες οι διοξίνες είναι βλαβερές για τον οργανισμό. Εχουν μια αθροιστική ιδιότητα, δηλαδή όσο τις εισπνέουμε, όσο τις καταναλώνουμε εκείνες εναποτίθενται στο λίπος του οργανισμού μας και παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα».



-Με την πυρκαγιά στη χωματερή των Ταγαράδων πόσο κοντά ήρθαν οι κάτοικοι με τις διοξίνες;



«Από τις πρώτες ημέρες της καύσης μέσω του αέρα οι κάτοικοι εισέπνεαν διοξίνες. Τις επόμενες ημέρες έπαιρναν διοξίνες κυρίως από την τροφική αλυσίδα ως εξής: Οι διοξίνες έπεφταν πάνω στα χόρτα, τα χόρτα τα έτρωγαν τα κατσίκια και οι αγελάδες και από εκεί μεταφέρονταν στο γάλα. Γι' αυτό και οι μετρήσεις έδειξαν πως το γάλα βρέθηκε να έχει αυξημένες ποσότητες κατά 30% πάνω από το αποδεκτό όριο. Το ίδιο συνέβη και με τα κοτόπουλα. Εφαγαν χόρτα και πέρασε η διοξίνη στα αβγά. Αντίθετα στα φρούτα και τα λαχανικά, όπως αναμενόταν, δεν βρέθηκαν επίπεδα διοξινών, διότι οι διοξίνες δεν περνούν μέσω του ριζικού συστήματος και επιπλέον τα φυτά δεν διαθέτουν λιπαρό σύστημα. Ωστόσο οι κάτοικοι της περιοχής θα πρέπει να γνωρίζουν πως πριν φάνε φρούτα και λαχανικά συνιστάται να τα πλένουν πολύ καλά, διότι πιθανότατα οι διοξίνες να έχουν επικαθίσει πάνω τους. Με συστηματικό πλύσιμο οι διοξίνες απομακρύνονται».