ΦΩΤΑ Xenon, Θεωρία και Πράξη

[antonis]

Στα περιοδικά αυτοκινήτου και συγκεκριμένα στις παρουσιάσεις νέων μοντέλων αναφέρονται ως ατού. Πολλοί οδηγοί αποφασίζουν μάλιστα να τα αγοράσουν θεωρώντας πως βελτιώνουν την εμφάνισή του αυτοκινήτου τους αλλά γιατί όχι και την ασφάλειά τους. Ο λόγος για τα φώτα Xenon που ολοένα και περισσότερο συναντάμε στα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στους δρόμους, Είναι εκείνα τα φώτα που εκπέμπουν ένα δυνατό εκτυφλωτικό μπλε χρώμα που σύμφωνα με τις αυτοκινητοβιομηχανίες πλησιάζει περισσότερο από κάθε άλλο το φως της ημέρας και βοηθάει στην πρόληψη των κινδύνων που καραδοκούν σε ένα σκοτεινό δρόμο.

Είναι έτσι, όμως, τα πράγματα;

Αν και δεν μας αρέσουν τα πολύ τεχνικά θέματα, πρέπει να αναφερθούμε κατ' αρχήν στην βασική τους λειτουργία. Οι λάμπες Xenon βασίζουν τη λειτουργία τους στο βολταϊκό τόξο. Κάθε λάμπα έχει δύο ακίδες βολφραμίου εσωτερικά, σε απόσταση μεταξύ τους. Το εκπεμπόμενο φως προέρχεται από την υπερπήδηση του ηλεκτρικού ρεύματος ανάμεσα στις δύο ακίδες. Ανάμεσά τους κυκλοφορεί ευγενές αέριο υπό αρκετά μεγάλη πίεση που καθιστά δυνατή την μεταφορά του ηλεκτρικού ρεύματος. Η λάμπα τροφοδοτείται από ηλεκτρονικό κύκλωμα που μετατρέπει το συνεχές ρεύμα της μπαταρίας του αυτοκινήτου σε εναλλασσόμενο υψηλής συχνότητας, έτσι ώστε να μπορέσει να γίνει η υπερπήδηση του ρεύματος ανάμεσα στις δύο ακίδες της λάμπας.

Επειδή οι λάμπες αυτές είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες, το ηλεκτρονικό κύκλωμα τους δίνει ελεγχόμενη ισχύ, ώστε να μην τις φέρει έξω από τα όρια λειτουργίας τους. Πρέπει να λεχθεί πως η πίεση του αερίου μέσα στην λάμπα και η θερμοκρασία της, αυξάνονται πάρα πολύ, και μάλιστα σε επικίνδυνο βαθμό, και έτσι οι κατασκευαστές χρησιμοποιούν πολύ χοντρούς προστατευτικούς φακούς, από ειδικό θερμοαγώγιμο γυαλί, αγωγούς εξαερισμού και αισθητήρες θερμοκρασίας, για να αποφύγουν (όχι πάντα με επιτυχία) τυχόν έκρηξη της λάμπας. Στις ΗΠΑ, μάλιστα, απαγορεύεται η εκ των υστέρων τοποθέτησή τους, ενώ γίνεται μία εξαίρεση για τα μοντέλα εκείνα που έχουν τέτοιες λάμπες, από την μάνα τους, δηλαδή από το εργοστάσιο. Οι ευρωπαϊκές και άλλες εταιρείες που εξάγουν αυτοκίνητα στις ΗΠΑ, ωστόσο, αποφεύγουν να τις τοποθετούν για να αποφύγουν τυχόν προβλήματα καθώς εκεί οι έλεγχοι είναι ιδιαίτερα αυστηροί.

Πόσο επικίνδυνες μπορεί να γίνουν αυτές οι λάμπες;

Σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν οι ίδιοι οι κατασκευαστές σε σχετικά έντυπα οι κίνδυνοι προέρχονται από:
1) Τις πιθανές εκρήξεις της λάμπας
2) Το ηλεκτρικό ρεύμα
3) Την υπέρυθρη ακτινοβολία
4) Την υπεριώδη ακτινοβολία
5) Την εκπομπή όζοντος (σε κλειστούς χώρους) και
6) Τις υψηλές αναπτυσσόμενες θερμοκρασίες.

Οι συμβουλές που δίνουν, μάλιστα, είναι οι εξής:
1) Φοράτε πάντα προστατευτικά προσώπου και γυαλιά όταν ασχολείσθε με μία τέτοιου είδους λάμπα
2) Μην στρέφετε το βλέμμα σας ποτέ κατευθείαν σε μία αναμμένη λάμπα
3) Αφήστε την λάμπα να κρυώσει επί αρκετή ώρα πριν την ακουμπήσετε καθώς μέρη της φθάνουν σε θερμοκρασία πολλές εκατοντάδες βαθμούς Κελσίου
4) Φορέστε προστατευτικά γάντια και προστατευτικές στολές πριν ξεκινήσετε την ενασχόλησή σας με την λάμπα και
5) το αυτονόητο ... Κλείστε την παροχή ρεύματος προς την λάμπα

Τελειώνουν μήπως εκεί οι κίνδυνοι;

Όχι βέβαια. Προσέξτε την συμβουλή Νο 2: Μην στρέφετε το βλέμμα σας ποτέ κατευθείαν σε μία αναμμένη λάμπα. Γιατί άραγε; Γιατί το φως είναι εξαιρετικά δυνατό. Και αν μεν ο οδηγός μπορεί να προφυλαχθεί από αυτό πως μπορεί να κάνει το ίδιο ο ερχόμενος οδηγός από το αντίθετο ρεύμα; Και πάλι όμως τα πράγματα δεν σταματούν εκεί. Έχει παρατηρηθεί πως οδηγοί των οποίων τα αυτοκίνητα έχουν φώτα Xenon κουράζονται εύκολα κατά την διάρκεια της οδήγησης και εκνευρίζονται το ίδιο εύκολα. Η απάντηση σύμφωνα με τους επιστήμονες βρίσκεται σε αυτό που αποκαλούμε βιολογικό ρολόι.

Η λειτουργία του ανθρώπινου ματιού διαφοροποιείται τη νύκτα και μία πηγή φωτός κοντά στην ηλιακή ακτινοβολία είναι δυνατόν να προκαλέσει εγκεφαλική αναστάτωση και ανεξέλεγκτες εκκρίσεις αδρεναλίνης. Γιατί, λοιπόν, οι εταιρείες συνεχίζουν να τοποθετούν τέτοια φώτα στα αυτοκίνητά τους; Απλά γιατί επένδυσαν σε αυτά και δεν προτίθενται για κανένα λόγο να μην πάρουν τα χρήματά τους πίσω. Επιχειρηματικώς μεν αποδεκτό, ηθικώς δε απαράδεκτο. Γιατί, τέλος, εμείς οι ... ψυχάκηδες κυνηγάμε να βάλουμε τέτοια κιτς στα αυτοκίνητά μας; Εδώ η επιστήμη σηκώνει ψηλά τα χέρια ... Αν κάποιος έχει απάντηση στο φιλοσοφικό αυτό ερώτημα εδώ είμαστε να την ακούσουμε.

Πηγή: Auto Press